Een dreigende “clash of regions”
De huidige wereld staat op een uitdagende en tevens gevaarlijke tweesprong. Gaan we toe naar een “clash of regions” waarbij China, de VS, Rusland, India en wellicht Europa elkaar steeds meer gaan bestrijden om de digitale wereld heerschappij ? Of wordt het een vreedzame “vloeibare samenleving”, waarin de wereld op tal van vlakken onderling steeds beter gaat (leren) samenwerken ? Het krachtenspel op dit moment wijst op een “clash of regions”.
VS en China worden bestuurd als ondernemingen
Trump is de directe aanleiding voor deze ontwikkeling. Hij gelooft niet in brede handelsakkoorden tussen veel landen, noch in internationale samenwerking. Ieder land moet voor zichzelf opkomen en er het beste van maken. Hij bestuurt de VS als een super onderneming, waarbij de beurskoers aangeeft of hij op winst of verlies staat. Het begrip bondgenoten heeft voor hem geen betekenis. Hij denkt in competitie termen, waarbij iedereen die de VS bedreigt als concurrent wordt beschouwd. En hij heeft dus belang bij een verzwakking van potentiële concurrenten als Europa, wat zijn pro-Brexit houding verklaart. Feitelijk volgt China al veel langer ongeveer dezelfde koers. China wordt bestuurd door de Communistische partij, wat het elite corps van werknemers is van China BV. Bedrijven in China hebben maar te doen wat de partij ze opdraagt en zijn feitelijk verlengstukken van de Communistische Partij. China is al jaren met grootschalige spionage bezig van het Westen, middels zijn (met name IT) bedrijven als Huawei, middels het aankopen van strategisch belangrijke bedrijven, middels “kennisuitwisseling”, waarmee met name wordt bedoeld het opdoen van westerse technologie kennis aan Universiteiten. Ook China bestuurt het land als een super onderneming, hetgeen overigens als duizenden jaren het geval is.
Europa is naïef ………
Het lijkt dus alsof Europa de uitzondering is in dit rijtje van economische blokken. Europa leeft nog in de veronderstelling dat met alle landen redelijke afspraken te maken zijn over samenwerking en over technologie uitwisseling. Europa gelooft nog in een liberale markt economie, waarin overheden zich terughoudend opstellen, zich bezighouden met regelgeving voor een eerlijke marktwerking en bedrijven vrij gelaten worden elkaar te beconcurreren. Dat is een mooi principe, maar werkt dit als je de enige bent die zo denkt en er in alle andere economische blokken een protectionistische strategie wordt gevolgd ? China wijst al jaren de mogelijkheid af voor westerse bedrijven om Chinese bedrijven te kopen of zelfstandig in China te ondernemen. Zou het niet verstandig voor Europa zijn om minimaal de regel te hanteren van reciprociteit ? Kortom: wij passen in Europa dezelfde regels toe voor Chinese bedrijven, als China toepast voor westerse bedrijven in China ? En zou het niet verstandig zijn om heel goed na te denken of we Chinese studenten en hoogleraren vrije toegang moet blijven geven tot onze Universiteiten, met name de Technische Universiteiten ? En moeten we langzamerhand ook niet de VS gaan behandelen zoals we China zouden moeten behandelen ? Immers als de VS geen bondgenoot maar concurrent is, waarom zouden we dan blijven doorgaan met een vrije toegang tot onze kennisinstituten en onze bedrijven laten opkopen door Amerikaanse private equity partijen ?
…….en loopt straatlengtes achter
Inmiddels loopt Europa straatlengtes achter op het gebied van IT (met name kunstmatige intelligentie, robotica) en Telecom. De echt grote, sterke en vernieuwende bedrijven zitten in China en de VS. Huawei is kampioen in 5G technologie, de VS heeft de vijf grootste techbedrijven van de wereld. Wat stelt Europa daar tegenover ? In de wetenschap dat de digitale wereld draait om IT en telecommunicatie, waarom heeft Europa zo weinig op dit vlak te bieden ? Waarom is een land als Nederland niet in staat de middelbare scholen voldoende IT docenten te geven respectievelijk, waarom komen we in Europa ca. 200.000 IT-ers te kort ? Er ontbreekt ten enenmale het inzicht in Europa waar de wereld naar toe gaat, hoe de concurrentie verhoudingen liggen en wat nodig is komende decennia om economisch te overleven. Op deze wijze creëren we steeds meer gele hesjes legers, maar werk levert dat inmiddels niet op.
IT industrie wordt digitale defensie industrie
Er is nog een belangrijk punt. China en de VS hebben wél in de gaten dat het in de digitale wereld draait om IT kennis en dat IT en telecombedrijven, feitelijk de defensie bedrijven van de digitale samenleving zijn. De rode knop van de President van de VS, waarmee een arsenaal aan bommen en granaten de lucht in wordt gegooid, is allang vervangen door een rode knop waarmee de infrastructuur in willekeurig welk land gehackt kan worden. De klassieke defensie industrie is waardeloos geworden, het draait allemaal om technologie bedrijven die hoogwaardige technologie maken. Zowel voor de eigen economische ontwikkeling, als voor digitale defensie en spionage doeleinden.
Europa moet snel keuzes maken: meer samenwerken en geen nationalisme
Misschien moeten we daarom zeggen: de wereld had twee opties. De route naar een “vloeibare samenleving” , een hyperconnected world, waarin iedereen met iedereen vreedzaam samenwerkt in tal van sectoren, onder een mantel van breed gedragen handelsverdragen, wordt op dit moment wreed de pas afgesneden door het technologie conflict tussen de VS en China. Twee landen met een protectionistische, nationale agenda. Als alleen nog Europa probeert wereldwijd een liberale markt economie te realiseren, dan werkt dat niet en zal Europa de grote verliezer worden. Europa heeft daarom vooralsnog geen andere keuze dan ook de protectionistische, nationalistische route van China en de VS te volgen. Dat betekent: het opbouwen van een ijzersterke Europese IT en telecom industrie en bescherming van de Europese technologie bedrijven als ASML en NXP. En dat alles onder een krachtige en ambitieuze Europese “Digital Single Market” agenda. En vooral geen nationalistisch protectionistisch beleid, want dat vergroot de achterstand alleen nog maar meer: er is binnen Europa een vrije digitale markt nodig, zoals al jaren nagestreefd door de Europese Commissie, maar nauwelijks serieus genomen door de lidstaten. Pas als Europa weer wat sterkte in technologie sectoren heeft opgebouwd, kan opnieuw, maar dan op basis van gelijkwaardigheid en kracht, gewerkt gaan worden aan meer globale wederzijdse afspraken. Maar voorlopig moet Europa razendsnel aan het werk om niet het technologie putje van de wereld te worden. En een beetje meer eenheid in Europa zou daarbij wel helpen.
