De wereldwijde digitalisering is de grootste aanjager van wereldwijde economische en sociale veranderingen. Migranten informeren zich middels smartphones waar je prettiger kunt leven en worden via dezelfde smartphone geholpen de weg naar westerse landen te vinden. De globalisering wordt ook aangejaagd door digitalisering, omdat je overal kunt werken, overal kunt produceren en overal kunt assembleren. Zo ontstaan wereldwijde nieuwe netwerken van samenwerking die veelal dwars staan op nationale belangen. Inmiddels holt de werkgelegenheid achteruit voor digibeten en is er een groot tekort aan digivaardigen.
De ombuiging van een industriële samenleving gebaseerd op landen structuren en daarmee samenhangende politieke entiteiten naar een digitale wereld, die totaal anders functioneert, gaat gepaard met krachtige schokken. Madeleine Albright stelt in haar nieuwe boek “Fascisme, een waarschuwing”, dat fascisme in deze turbulente periode zijn kop kan opsteken. Krachtige leiders treden naar voren om met krachtige hand de oude orde te herstellen of in stand te houden. Het oude leiderschap in de meeste landen worstelt met de nieuwe tijden en is niet in staat een nieuwe koers uit te stippelen die aanslaat bij de bevolking. De ontevredenheid neemt toe omdat grote delen van de bevolking niet meer mee kunnen komen en uit banen worden gestoten. Dat geeft ruimte aan mensen als Trump, Erdogan, Poetin, Orban om op basis van de onvrede en veel lawaai op sociale media op autocratische wijze orde op zaken te zetten. Zo worden de Automaten de oorzaak dat Autocraten de macht grijpen. Natuurlijk zijn dit alles achterhoede gevechten. De digitalisering van de samenleving gaat door. De digitalisering van werkprocessen wereldwijd gaat door. De voordelen van social media en miljoenen App-jes gemaakt door de TechGiganten die iedereen gebruikt zijn zo overstelpend, dat de klok niet valt terug te draaien.
Maar inmiddels dreigt de wereld politiek in een aantal blokken uiteen te vallen door protectionistische en populistische tendensen. De VS, van oudsher de grootste economische wereldmacht en tevens politieagent van de wereld wankelt onder de bovengenoemde effecten. Enerzijds heeft de VS een aantal TechGiganten die een vorm van werelddominantie hebben op deelgebieden van de digitale wereldorde. Deze partijen hebben groot belang bij wereldwijde handelsverdragen en een wereldwijde rechtsorde, opdat ze overal, min of meer op dezelfde wijze kunnen opereren. Hun belangen staan deels dwars op die van de klassieke Amerikaanse industrieën, die worstelen om te overleven in de wereldwijde concurrentie. Amerikaanse auto’s leggen het af tegen superieure Europese en Aziatische modellen evenals vele klassieke Amerikaanse industriële producten. Veel Amerikaanse producten hebben alleen nog maar betekenis op hun thuismarkt. De autocraat Trump denkt echter dat hij willens en wetens wordt dwarsgezeten door Europese en Chinese regelgeving en predikt een protectionistisch en nationalistische beleid. Het zal hem niet helpen om Amerika als industriële wereldmacht weer aan de bak te helpen. China ziet zijn kans schoon. Met een zwakke president in Amerika en een zwak opererend Europa, werkt China zich omhoog als de grote en redelijke wereldmacht, die strijdt voor eerlijke handelsverdragen en een eerlijk speelveld. Inmiddels wel intern de deur gesloten houdend voor te veel import van westerse bedrijven. Het Rijk van Het Midden is aan het opstaan en wordt ongetwijfeld binnen enkele jaren de grootste economische macht. Verder een Europa, dat meer lijkt op een groepje verdwaasde kinderen die de weg kwijt zijn op tal van gebieden, dan op de wereldmacht die het gezien zijn economische sterkte zou moeten zijn. Evenals Amerika worstelend met populistische krachten die van Europa af willen, naast internationaal denkende politici, die echter geen geloofwaardig beleid hebben. Achter lopend op zowel China als VS op technologie gebied, gebrek aan internationaal leiderschap en introvertie zijn de belangrijkste zwakheden van een regio die zich als één land zou moeten manifesteren, maar dat niet hardop durft te zeggen. Daarachter landen als Rusland, India, Brazilië die steeds meer een eigen plek opeisen.
De door digitalisering aangewakkerde verbrokkeling van de wereld is een fase waar de wereld doorheen moet voordat een digitale wereldorde stap voor stap het economische en sociale leven zodanig gaat beheersen dat de verzwakkende natiestaten bezwijken. Waarom moeten er per land of regio andere medische systemen zijn, andere fiscale wetten, andere regelgevingen terwijl het voor de burger, de bedrijven en de internationale samenwerking efficiënter en kwalitatief beter is om dat alles gelijk te maken ? Stap voor stap zullen sociale media, IT systemen, en tal van andere technologieën een meer gelijke wereld afdwingen. Meer gelijk in wetgeving, in tal van systemen en stelsels, en met name meer gelijk voor hen die nu arm zijn. Als iedereen straks een smartphone heeft met internet verbinding ontstaat er veel meer een gelijk speelveld voor iedereen. Ook migrantenstromen, milieuzaken, zullen de mensheid dwingen om in te zien dat er slechts één wereld is waar we allen moeten leven en dat er dus één wereldorde moet zijn en niet tientallen verschillende. Maar voor het zover is moeten we het tijdperk door van de Autocraten, die nu in het zadel geholpen worden door de Automaten. Maar diezelfde Automaten zullen stap voor stap afrekenen met de oude wereld en de Autocraten versnellen uiteindelijk slechts het afbraak proces van de klassieke industriële wereld.
Automaten en Autocraten
