Grenzen ? Natuurlijke grenzen zijn duidelijk. Als een rivier door een landschap snijdt, krijgt u mogelijk verschillende landschappen aan weerszijden van de rivier en deels verschillende ecosystemen. Blijkbaar zijn het twee verschillende werelden. Maar als je beter kijkt, zul je merken dat wind, water, vogels, dieren, stof en microben moeiteloos de rivier oversteken. Het is daarom een wereld met twee enigszins verschillende landschappen, maar onderling verbonden door miljoenen migrerende entiteiten. Migratie van dieren, transport van water, stof of zaden is normaal gesproken van vitaal belang om ecologieën gezond te houden aan beide kanten van de natuurlijke grenzen.
Het is niet anders in de wereld van de mensheid, maar het lijkt erop dat politici dit niet zien. Ze geloven nog steeds dat je je grenzen moet beheren met een douanepost en alles moet doen om buitenlandse invloeden te stoppen. Onze economie en al onze wet- en regelgeving zijn gebaseerd op dat basisidee.
Grensoverschrijdende invloeden. Maar noch het klimaat, noch de digitalisering stopt bij fysieke grenzen. En het is heel moeilijk om migranten tegen te houden om te verhuizen wanneer het zo gemakkelijk is om informatie te krijgen waar het beter is om te wonen. Zoals olifanten, zebra’s en gnoes, migreren naar andere gebieden voor voedsel en water. Fysieke grenzen krijgen minder betekenis in een gedigitaliseerde wereld. Ze hadden in het verleden geen betekenis toen mensen gewoon konden gaan waar ze wilden. Dat is nog maar enkele honderden jaren geleden. Ze hebben ook minder betekenis in een toekomst waarin mensen en organisaties digitaal reizen en werken, internationaal zaken doen, digitale gemeenschappen vormen, ongeacht hun locatie of land. Digitale migratie is van vitaal belang voor de vooruitgang van de mensheid in de gedigitaliseerde samenleving.
Fysieke grenzen hebben nog steeds betekenis, maar het is belachelijk en dom, zoals sommige populisten suggereren, dat landen zich moeten verbergen voor vreemde invloeden achter stenen muren. Naties bouwen op basis van geografie en douaneposten wordt contraproductief. Landen die dat proberen te doen, zoals China, Rusland, het VK en zelfs de VS, zullen op de lange termijn allemaal met de nadelen daarvan worden geconfronteerd. De moderne wereld is gebouwd en heeft enorme vooruitgang geboekt op bijna alle gebieden waarin de mensheid actief is, dankzij de grensoverschrijdende samenwerking van duizenden bedrijven, organisaties en individuen. Natuurlijk hebben we nog steeds landen nodig, om voor mensen te zorgen, landschappen te beschermen, om lokaal zaken te doen. Maar zoals in de natuur: buitenlandse invloeden zijn gezond en zijn nodig om nieuwe ideeën op te doen, kennis uit te wisselen en mensen de mogelijkheid te geven internationale contacten te leggen. We hebben meer “semi-permeabele” grenzen nodig en een duidelijker agenda per land in welke onderwerpen we grensoverschrijdend moeten samenwerken en waarin we als een afzonderlijke natie opereren. Op dit moment schieten we te kort in internationale samenwerking, terwijl we in overdreven mate ons per land van anderen willen afsluiten.
Anticipeer op de digitalisering van de samenleving. Politici moeten in de eerste plaats het gegeven van een digitale samenleving accepteren en moeten stoppen met regeren op basis van douaneposten. We hebben dringend wet- en regelgeving nodig voor een aantal onderwerpen op internationaal niveau, onafhankelijk van locatie of land. Wat we nodig hebben, is dat internationale bedrijven niet meer tot één land “behoren”, maar moeten worden beheerst door internationale wetten, zodat ze overal onder dezelfde omstandigheden op bepaalde markten kunnen werken. Wat we nodig hebben, is dat dataprivacy gegarandeerd is voor elke burger ter wereld, onder dezelfde wet. Wat we nodig hebben, is dat cybercriminaliteit met internationale middelen wordt aangepakt, zodat nationale regeringen mensen en organisaties echt kunnen helpen bij ransomware of andere gijzelingen. Wat we nodig hebben, zoals Tim Berners-Lee ( “Contract for the Web” ) bepleit, is dat internettoegang een mensenrecht wordt voor elke burger en bedrijven moeten die toegang voor een eerlijke prijs ter beschikking stellen. Wat we nodig hebben, is bevordering van grensoverschrijdende sectorale samenwerking op het gebied van gezondheid, duurzaamheid en klimaat, onderwijs. We moeten nationale wetgeving veel meer internationaal synchroniseren. Dus de nachtmerrie met fiscale wetten moet worden opgelost. Dat kan bijvoorbeeld leiden tot een wereldwijd gezondheidspaspoort, toegang tot basiskennis of kapitaal voor elke burger ter wereld dankzij internettoegang, tot eerlijke en gemeenschappelijke fiscale wetten voor bedrijven die in verschillende landen actief zijn, enz.
Digitale gemeenschappen. Dit alles betekent dat we meer moeten gaan denken in grensoverschrijdende gemeenschappen, onafhankelijk van locatie of land. Digitale gemeenschappen die bepaalde geautoriseerde taken voor de mensheid op een specifiek gebied (klimaat, gezondheid, onderwijs, wetenschap, op de langere termijn: transport, energie, etc.) vervullen, met een sterk mandaat en onafhankelijk van welk land dan ook. Inclusief digitale bescherming van deze gemeenschappen tegen hackers, cybercriminelen of natiestaten!
Uitdagingen. Dit zijn dus enkele uitdagingen voor serieuze politici die het verschil willen maken. Ver vooruit kijken? Ja, maar is dat niet wat we van politici verwachten, in plaats van alleen maar aan de volgende verkiezingen te denken? Een enorme uitdaging voor politici die vandaag hun wettelijk mandaat baseren op nationale stemsystemen en waarvan de genen worden gevormd door territoriaal denken. Maar ook: dringend nodig en onvermijdelijk.
Bedrijven en wetenschap zijn leidend. Op dit moment lijken er echter meer bedrijven of wetenschappelijke gemeenschappen te zijn die de nieuwe wereld begrijpen dan politici. We zien dat bedrijven CSR (maatschappelijk verantwoord ondernemen) en onderwerpen als duurzaamheid een serieus onderdeel van de managementagenda maken. Er zijn duizenden grensoverschrijdende commerciële partnerschappen, tussen een paar of soms honderden bedrijven. Dit alles vreedzaam, zonder tussenkomst van landen. Bedrijven proberen ook binnen hun eigen activiteiten om grensoverschrijdend gelijke arbeidsvoorwaarden te creëren. Veel wetenschappelijke gemeenschappen werken ook internationaal samen min of meer onafhankelijk van landen. In langdurig gezondheidsonderzoek, in de fundamentele wetenschappen, in de astronomie. Deze gebieden lijken zo ver weg van het politieke denken dat zelfs de meest autoritaire regimes hun wetenschappers toestaan samen te werken.
De laatste ontwikkelingen in de politiek zijn echter dat we steeds meer populisten zien. Typisch de mensen die achteruit kijken om de toekomst in te gaan. Wat kan leiden tot ernstige ongevallen of op zijn minst vertragingen. Waarom geven we deze mensen de kans om de vooruitgang van de wereld te ruïneren? Het lijkt erop dat we moeten wachten op politici met een digitale visie om ons naar de toekomst van de mensheid te leiden. Net zoals we digitale verandermanagers in bedrijven hebben, hebben we in de politiek ‘digitale veranderingspolitici’ nodig. Inzicht in de noodzaak om nationaal denken over een aantal onderwerpen te vervangen door de ontwikkeling van digitale gemeenschappen en internationale wet- en regelgeving. Deze zijn hard nodig om burgers en organisaties te beschermen tegen autoritaire politici en de mensheid voor te bereiden op de toekomst. En hoe moeten deze digitale gemeenschappen, autoriteiten of wat wij ze noemen worden bestuurd? Dat is natuurlijk een grote uitdaging. Maar we hebben enkele goede voorbeelden. Zoals hoe we de problemen met het gat in de ozonlaag hebben opgelost. De samenwerking binnen het IPCC (VN-klimaatcommissie), die leidde tot het Klimaatakkoord van Parijs, is een ander voorbeeld dat we in de toekomst voor andere onderwerpen kunnen gebruiken.