Ineens zien ze de wereld ! Op dit moment hebben ongeveer 4 miljard mensen op aarde een smartphone met internet verbinding. Ongeveer 3 miljard mensen daarvan zijn actief op sociale media. Wat heeft dit voor betekenis ? Al deze 4 miljard mensen kunnen zien hoe de anderen in de wereld leven en werken. Hoe ze wonen, wat ze denken, hoe ze geld verdienen. De meeste armeren hadden voordien geen krant, nog enige andere communicatie met de grote buitenwereld. Hun leef en denkwereld kwam gemiddeld niet veel verder dan het dorp waar ze wonen of een gemeenschappelijk TV. Plotseling zien ze op hun smartphone een wereld waarvan ze wel gehoord hebben, maar die ze met eigen ogen nooit gezien hebben. Ineens is informatie over vrijwel alle onderwerpen, gratis beschikbaar en kan de dagelijkse actualiteit in de wereld gevolgd worden. In alle scherpte zien ze wat ze missen, hoe leven ook mogelijk is, hoeveel beter het elders is. En belangrijker: ze kunnen eenvoudig contact leggen met landgenoten die in rijke landen wonen. Wat gaat er door ze heen ?
Wat gaan ze doen ? Wat zou jij doen ? Hier zijn wat resultaten van wat onderzoek op dit gebied. In 2020 waren tweehonderdtweeënzeventig miljoen mensen “migranten” (VN-Wereldmigratierapport 2020). Dat is 3-4% van de mensheid. Bijna het dubbele van de cijfers van 2000: 150 miljoen. De leeftijd van driekwart daarvan zijn mensen van gemiddeld dertig tot veertig jaar: kortom, potentiële werknemers uit hun land van herkomst. Bijna alle migranten hebben een smartphone met een internetverbinding. Zo worden ze geïnspireerd om hun reis te beginnen. De smartphone is hun levenslijn met de nieuwe digitale wereld en met het thuisfront. De smartphone geeft hen informatie waar ze naartoe kunnen gaan en hoe ze daar kunnen komen. Velen proberen hun geluk te beproeven in coördinatie met hun familie. Het doel is om in een van de rijke landen te belanden, daar werk te vinden en vervolgens het thuisfront van geld te voorzien.
Iedereen verbonden ? Het aantal smartphones met toegang tot het internet varieert van bijna 100 procent in ontwikkelde landen waar veel mensen al jaren internet hebben, tot ongeveer vijftien procent in Azië en Afrika. Dit betekent dat er in minder ontwikkelde landen jaarlijks honderden miljoenen aansluitingen bijkomen: één tot twee miljoen per dag. De komende jaren krijgt het armste deel van de wereldbevolking dus ook smartphones met een internetverbinding. We kunnen ervan uitgaan dat over tien jaar alle volwassen mensen die het zich op de een of andere manier kunnen veroorloven een smartphone met internetverbinding zullen hebben. De wereld zal dan voor bijna 100% met elkaar verbonden zijn, van persoon tot persoon, ongeacht de locatie.
De migratie zal toenemen. En wat zullen de armste mensen op aarde doen als ze, net als vele anderen, kunnen zien waar er welzijn en rijkdom is? Ze zijn er slechter aan toe dan de 272 miljoen mensen die momenteel migreren. Wat als ze zich realiseren dat er in hun land geen perspectief is vanwege oorlog, droogte, overstromingen, gebrek aan onderwijs of gezondheidszorg? Deze mensen mogen dan wel arm zijn, maar er is geen reden om te geloven dat ze dom zijn. De kans is groot dat de migrantenstromen de komende jaren aanzienlijk zullen toenemen. En dat zal zeker niet beter worden als de rijke landen na de coronapandemie rijker worden, terwijl ze de armere landen niet helpen.
Fatale scheiding ? Nu is ruim ¼ miljard mensen op drift. Dat zouden er komende decennia zo maar 1 miljard kunnen gaan worden. Met alle gevolgen van dien op talloze plaatsen in de wereld waar landen grenzen zullen proberen te sluiten. Er dreigt een fatale tweedeling in de wereld tussen rijke landen die zich steeds draconischer gaan beschermen tegen stromen migranten en arme landen, die geconfronteerd worden met leegloop van hun enige kans op perspectief: de jonge generatie. Dat zou niet moeten gebeuren, maar dreigt wel als geen actie wordt ondernomen.
Allemaal verbonden. Het is daarom van cruciaal belang dat Westerse landen beseffen dat we in een digitale samenleving zijn beland, waarin iedereen en alles overal met elkaar verbonden is. Net zoals de armere mensen middels hun smartphone een inkijkje krijgen hoe de rijken op aarde leven, zo kunnen de rijke landen op aarde de armeren op aarde bereiken. Immers al die mensen met hun smartphone en internet verbinding zijn digitaal bereikbaar.
Jonge mensen gaan naar de stad. De Westerse wereld zou er goed aan doen om uit zijn introverte houding te ontwaken en niet passief af te wachten tot er nog meer mensen op drift raken. Waar het in een wereld met weinig communicatie mogelijk is gescheiden regio’s te handhaven, wordt dat in een wereld waar iedereen met iedereen is verbonden steeds moeilijker. Zoals in rijkere landen het platteland leegloopt ten gunste van al maar uitdijende steden, zo zullen in de wereld de armere landen nog armer worden, als de jonge mensen vanwege het ontbreken van perspectief die landen verlaten.
Kennis is de sleutel. Er is een groot belang, zowel voor de rijke als arme landen om deze migraties te verminderen. De potentiële migranten moeten daarom digitaal, met kennis, projecten en geld, een perspectief geboden worden om op de thuislocatie te overleven en te leren daar een redelijk bestaan op te bouwen, want ze vertrekken niet voor hun plezier, maar vanwege bittere noodzaak. Het is de verantwoordelijkheid van overheden van rijke landen om niet alleen eigen burgers maar om alle wereldburgers te voorzien van basis informatie op gebieden als: gezondheid, onderwijs, boekhouden en financiën, talenkennis, kennis over landbouw en tal van andere zaken. Met daar achter projecten, programma’s, geld, om de digitaal verkregen kennis, om te zetten in activiteiten en bedrijvigheden om een bestaan op te bouwen.
Ontwikkel internationale communicatie. Als het gaat lukken om mensen in arme landen digitaal te voorzien van de nodige informatie om beter zichzelf te helpen, dan is dat de beste en wellicht enige optie om potentiële migranten te ontmoedigen op stap te gaan. Maar de digitale connecties bieden ook mogelijkheden om op grond van de juiste informatie en voorwaarden, tijdelijk migranten aan te trekken voor bepaalde werkzaamheden in rijke landen. Wel met vooraf onderling overeengekomen voorwaarden en duidelijke informatie over het verwachtingspatroon. Dat kan helpen voorkomen dat mensen zonder perspectief jaren in kampen in grensgebieden terecht komen. Misschien kunnen bepaalde migranten enkele maanden als seizoenarbeider in rijke landen werken. Misschien kunnen sommige migranten, bij bewezen kennis, stage plaatsen krijgen, na afloop waarvan ze in het land van herkomst een bedrijfje kunnen starten. Er zouden wellicht contracten voor tal van activiteiten kunnen worden afgesloten, tussen jonge mensen in bepaalde landen met bedrijven in andere landen voor digitale werkzaamheden. En uiteraard zal dat alles in overeenstemming moeten gebeuren tussen regeringen van betrokken landen. Kortom: er moet veel meer communicatie en digitaal overleg tot stand gebracht worden met de miljoenen migranten, om ze voor te lichten, om kennis over te brengen, om te proberen via de digitale weg perspectief te geven.
Eén vloeibare samenleving. Eén ding is zeker, in de hyperconnected wereld is de wereld één digitaal geheel aan het worden. De tech giganten verbinden technisch iedereen met iedereen en alles. Iedereen heeft inzage hoe de wereld elders functioneert. Sociale media voegen daar de menselijke component aan toe. De afhankelijkheden en beïnvloedingen van elkaar zullen komende jaren verder toenemen. Die vloeibare samenleving gaat stap voor stap steeds meer als één wereld functioneren. Verzet daartegen is zinloos, contraproductief en ongewenst. Overheden moeten deze ontwikkeling accepteren, begeleiden, verder kijken dan “eigen volk eerst” en beseffen dat de wereldwijde digitale connectiviteit ook gaat leiden tot vormen van digitale verbondenheid. En die digitale verbondenheid biedt voor zowel landen als mensen nieuwe perspectieven, die om een nieuwe vormen van invulling vragen. Uiteindelijk ten gunste van iedereen.
