Met een viertal personen: Joost van Iersel (oud 2e Kamerlid CDA; Senior Advisor at European Policy Centre), Willem Korteweg (oud CIO, oud Dir Leading Edge Forum), Paul Timmers (voormalig dir bij Eur Commissie; Research Associate Oxford University, Adjunct Prof European University Cyprus) en ikzelf (zie deze website) hebben we de Themagroep-Digitaal-Soeverein-Europa (https://lnkd.in/g9TMEZHu) gestart op LinkedIn.
Het doel is met geïnteresseerden een discussie te voeren over het digitaal sterker maken van Europa aan de hand van publicaties, commentaren, wellicht webinars. Iedereen die interesse heeft kan zich opgeven bij deze LinkedIn groep. In principe kan iedereen stukken insturen ter bespreking, die na goedkeuring door ons gepubliceerd worden in deze groep. Wellicht wordt in een later stadium besloten tevens of uitsluitend een Engelse versie op te zetten.
Er zijn een aantal vraagstukken die ons in het bijzonder bezighouden:
1/ Allereerst de digitale weerbaarheid van Europa. Het behoeft nauwelijks toelichting dat de snelle digitalisering tal van bedreigingen met zich meebrengen voor lidstaten van de Europese Unie, alsook voor Europa als geheel. Bij de meeste overheden is onvoldoende kennis aanwezig om gerichte aanvallen van cybercriminelen dan wel vijandige staten te kunnen pareren. Het gaat daarbij om diverse soorten bedreigingen. Er zijn bedreigingen om organisaties of overheden geld af te persen. Veelal gebeurt dat door het gijzelen van computersystemen. Een andere bedreiging is het stelen van kennis, oftewel digitale spionage. Verder kan sprake zijn van digitale bedreigingen teneinde partijen te forceren bepaalde gunsten te verlenen dan wel landen of organisaties te bedreigen of digitaal lam te leggen.
Een andere vorm van bedreiging is het opdoen van kennis op technologisch en digitaal gebied door studenten en wetenschappers uit niet-Europese landen. Zij studeren vaak op Europese opleidingsinstituten of nemen deel aan Universitaire projecten. Er zal beter opgelet moeten worden dat via die route strategische of cruciale technologische kennis niet voortijdig verdwijnt naar derde landen.
Een derde vorm van bedreiging is het stelen van data middels technologie met internetverbinding. Een bekende affaire is die met Huawei. Het bedrijf werd en wordt nog steeds verdacht van het mogelijk doorgeven van data aan de Chinese overheid middels telecommunicatie apparatuur. In principe is iedere technologie met een internet verbinding een gevaar. Immers alle data kan aan derden worden doorgegeven middels internet. Telecom, mobiele apparatuur bijbehorende software zou daarom bij voorkeur aangeschaft moeten worden bij bedrijven in Europese landen of van trouwe bondgenoten.
Omdat individuele lidstaten niet bij machte zijn om ieder individueel voldoende kennis en sterkte op te bouwen op genoemde terreinen, zal gezocht moeten worden naar pan-Europese samenwerking om genoemde bedreigingen te kunnen gaan pareren respectievelijk om één gemeenschappelijk beleid uit te stippelen voor digitale weerbaarheid.
2/ Een ander vraagstuk is de digitale achterstand van Europa ten opzichte van de VS, China en een aantal Aziatische landen. Het is overduidelijk dat Europa op digitaal gebied op grote achterstand dreigt te raken. Weliswaar is veel kennis aanwezig op Universiteiten en zien we vele bedrijven opstarten in Europa. Maar vrijwel altijd verdwijnen start-ups na enkele jaren naar met name de VS om daar tot wasdom te komen. Europa heeft geen Big Tech bedrijven en er zijn tal van redenen waarom dat soort bedrijven in Europa niet ontstaan. De belemmeringen die daar oorzaak van zijn zouden moeten worden weg genomen om te voorkomen dat Europa steeds meer in de achterhoede verzeilt. Met het nieuwe technologische fenomeen AI dreigt weer hetzelfde. De Amerikaanse Big Tech bedrijven hebben, uiteraard, deze technologie omarmt en zullen in hoog tempo met tal van innovaties komen op dit gebied.
Het inhalen van de digitale achterstand zal ook weer vorm moeten gaan krijgen door meer pan-Europese samenwerking. Grote nieuwe technologie gebieden als AI, fotonica, robotica kunnen het best worden opgepakt middels intensieve samenwerking, zoals destijds op nucleair gebied (Euratom), op vliegtuig gebied (Airbus) en op ruimtevaart gebied (ESA).
3/ Met het voorgaande punt hangt ook samen de digitale afhankelijkheid van niet Europese technologie. Niet beschikken over voldoende eigen technologie maakt dat Europa steeds meer in een technologische, en daarmee ook strategische, afhankelijkheid komt van niet Europese bedrijven. Zoals we in de corona periode hebben gezien met medicijnen, is het ook op technologisch gebied risicovol als Europa slechts kan voortbestaan als andere landen ons vitale technologie leveren. Vrijwel 100% van de Europese bedrijven hebben hun computersystemen draaien op cloud services van met name weer Amerikaanse bedrijven. De niet-Europese landen die al deze technologie leveren kunnen in principe met één druk op de knop heel Europa digitaal uitschakelen.
Europa kampt met gebrek aan competente leiders, de invloed van het gemiddeld naieve Duitsland is veel te groot. Zie de sluiting van kerncentrales, Poetin als normale buurman benaderen, het veroorzaken van het migratieprobleem door utopisch asielbeleid en klimaatbeleid en destructieve effecten zoals daarvan op de democratie. Europa gaat het niet redden tov China en de VS.
Daar ben ik het grotendeels mee eens. Europa is veel te naïef. “Dankzij” het risico van de terugkeer van Trump worden we misschien een beetje wakker. Maar vooralsnog zitten we onder de plak van Rusland, met zijn geraffineerde misinformatie, en Iran, met zijn extreme islamieten die losgelaten worden op Europa.