De prijs van digitale communicatie. Stap voor stap verandert de wereld in de richting van een hyper-connected, digitale wereld. Iedereen en alles is met elkaar verbonden, door een stelsel van duizenden systemen, die draaien op internet. Een arme smartphone bezitter in Mozambique kan gratis online onderwijs ontvangen, waardoor hij zijn uitzichtloze situatie kan verbeteren. Een ondernemer in Frankrijk handelt moeiteloos met andere bedrijven in andere landen. Een wetenschapper van een westerse universiteit overlegt moeiteloos, internationaal, met collega’s over de laatste stand van de wetenschap op zijn vakgebied. Die prijs die allen betalen is dat IT bedrijven en overheden van supermachten als China en de VS, wellicht hun data onderzoeken op voor hen belangrijke informatie.
Is data privacy gegarandeerd ? De onderliggende systemen, servers, telecommunicatie, worden door onder andere Big Tech, maar ook door duizenden IT en Telecombedrijven uit tal van landen in de bedrijf gehouden. Iedereen moet er op kunnen vertrouwen dat zijn communicatie met anderen gevrijwaard is van cybercriminaliteit, van risico’s van het stelen van zijn data of dat zijn bestanden gehacked kunnen worden om af te persen. Maar die zekerheid is er niet en het lijkt er zelfs op dat die zekerheden met de dag minder worden.
Digitale Wetgeving. De VS en Europa werken aan wetgeving zoals de Digital Marketing Act en de Digital Services Act, om grip te krijgen op het dataverkeer, waardoor meer zekerheden voor burgers en bedrijven ontstaan. Zekerheden die hard nodig zijn naarmate de wereld steeds afhankelijker wordt van betrouwbaar internet. De vraag is echter of deze stappen wel genoeg zijn. Immers we hebben een Huawei affaire, waarbij het bedrijf er van verdacht wordt, wellicht, informatie door te spelen aan de Chinese Communistische Partij. Bewezen is er niets, maar wie technisch onderlegd is, weet dat de technische mogelijkheden er zijn. Er is ook een situatie met de VS, die tal van wetten hebben (Patriot Act, Homeland Security Act e.d.) waarbij Amerikaanse IT bedrijven gedwongen kunnen worden data op te leveren aan de Amerikaanse overheid, indien er sprake kan zijn van een veiligheidsbedreiging, ook als de data zich buiten Amerikaans grondgebied bevindt.
Nationaal belang prevaleert. Uit bovenstaande blijkt dat met name super mogendheden als China en de VS belangen van hun bedrijven altijd ondergeschikt maken aan belangen van nationale veiligheid. Wellicht begrijpelijk, vanuit het oogpunt van die landen. Maar is dit acceptabel voor klanten, zowel privaat als publiek, in andere landen? Moeten Europese landen accepteren dat bepaalde landen, met als argument de nationale veiligheid, gegevens van Europese overheden, bedrijven of burgers inkijken, zonder dat dat is goedgekeurd of zelfs maar bekend is ? Is het in de digitaliserende wereld acceptabel dat een beperkt aantal grote landen met grote IT bedrijven duizenden landen, bedrijven en burgers digitaal in hun grip kunnen houden met als argument hun eigen nationale veiligheid?
Ontkoppel grote IT bedrijven van nationale belangen. Grote IT bedrijven en Big Tech platforms worden als wereldwijde digitale nutsbedrijven voor de gehele samenleving te belangrijk om onder een juridisch systeem van één land te vallen. Immers het belang van zo’n land zal altijd prevaleren, boven het belang van het betreffend IT bedrijf en zijn klanten. Het is dringend noodzakelijk dat Europa hierin probeert een nieuwe weg te bewandelen. Vanwege de veiligheid van eigen overheden, bedrijven en burgers. Alsook vanwege de ontwikkeling van een Europese Digitale Security policy, die er op dit moment feitelijk nog niet is.
Wat kan Europa doen? De stappen die Europa zou moeten ondernemen zijn divers. Maar het is van groot belang voor het zogenaamde “Strategische Autonomie” concept dat op dit moment door de EU wordt uitgewerkt. Allereerst zou Europa de belangrijke Europese IT bedrijven naar Europees niveau moeten tillen. Kortom een Europees vennootschapsrecht en belastingsysteem voor belangrijke, grote Europese IT bedrijven. Dat heeft een aantal voordelen. Allereerst wordt daarmee het perspectief van die bedrijven om wereldspeler te worden sterk vergroot. Immers dan kunnen deze bedrijven uitgroeien tot Europese Kampioenen. Verder kan de EU, beter dan een natie-staat, garanderen dat producten van deze bedrijven gevrijwaard blijven van een nationale veiligheids belang of spionage. De grip van natie-staten in Europa op deze IT bedrijven zou daarmee immers vervallen. En het zou recht doen aan de positie van een digitaal nutsbedrijf, dat los staat van nationale belangen. Daarvoor in de plaats komt natuurlijk wel een Information Security beleid op Europees niveau. Maar daarbij is het veel beter mogelijk, dan op nationaal niveau, om algemene garanties af te geven dat op geen enkele wijze misbruik gemaakt wordt van de data door individuele natie-staten in of buiten Europa.
Europese IT bedrijven en Platforms. Er is een ander voordeel. Niet Europese landen, die met hetzelfde veiligheidsprobleem worstelen met Chinese of Amerikaanse IT bedrijven, zouden van Europa betere garanties kunnen krijgen dan van China of de VS, dat IT van Europese makelij nooit misbruikt kan worden door natie-staten voor nationale security of spionage. Dat zou daarmee een belangrijk competatief voordeel opleveren voor Europese IT bedrijven. Het zou bovendien een grote stap voorwaarts zijn voor de besturing van de digitaliserende wereld.
